Kamu-Özel İşbirliği projelerinin havacılık sektöründe açtığı karadelik büyüyor. Yolcu garantileri nedeniyle DHMİ bütçesinden havalimanlarını işleten özel şirketlere 2014-2023 döneminde 1 milyar 524 milyon TL aktarıldı.
AKP iktidarında Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) projelerinden en büyük payı havayolu ulaşımı sektörü aldı. Havayolu ulaşımındaki KÖİ projeleri, büyük tutarlardaki kamu kaynaklarının belli şirketlere aktarılmasına neden oldu. Köprü ve otoyolların yanı sıra havalimanlarında da şirketlere verilen hayali yolcu garantilerine ulaşılamadı. BirGün, havalimanlarında tutmayan yolcu garantileri nedeniyle 2014-2023 döneminde kamu kaynaklarından özel şirketlere ödenen garanti tutarını hesapladı.
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) verilerine göre, 2023 yılı sonu itibarıyla havacılık sektöründe Kamu-Özel İşbirliği modeli ile 20 adet proje hayata geçirildi. Müdürlük, KÖİ uygulamaları ile “Özel sektörün havalimanlarına dinamizm getirdiğini” savundu.
ZARAR GARANTİSİ
DHMİ’nin mali verileri ise “dinamizm getirdiği” savunulan özel şirketlerin bütçede açtığı karadeliği gözler önüne serdi. Garanti altı gerçekleşmeler nedeniyle DHMİ bütçesinden özel sektöre 2014-2023 döneminde yapılan garanti ödemesinin 1,5 milyar TL’yi aştığı öğrenildi. En yüksek garanti ödemesi, 2023 yılında yapıldı.
İLK ÖDEME 2014’TE
DHMİ bütçesinden, Kamu Özel İşbirliği Projeleri kapsamında Yap-İşlet-Devret modeliyle yaptırılan havalimanlarına verilen yolcu garantilerinin tutmaması nedeniyle ilk ödeme 2014 yılında gerçekleştirildi. DHMİ’nin 2014 yılındaki garanti gideri kayıtlara, 34 milyon 561 bin TL olarak geçti. Kurumun 2015 yılı garanti gideri ise 47 milyon 361 bin TL ile ifade edildi.
YİD modeliyle özel sektöre inşa ettirilen havalimanlarının işletmecileri için DHMİ bütçesinden 2015 ve 2016 yıllarında yapılan garanti ödemesinin ise sırasıyla 46 milyon 594 bin TL ve 43 milyon 928 bin TL olduğu bildirildi. Bol keseden verilen yolcu garantileri nedeniyle DHMİ bütçesindeki karadelik yıllar itibarıyla giderek büyüdü. Havalimanları işletmecilerine, tutmayan yolcu garantileri nedeniyle DHMİ bütçesinden 2014-2023 döneminde ödenen garanti ödemesi toplamı ise 1 milyar 524 milyon 697 bin TL olarak kaydedildi.
Mustafa Bildircin (Birgün Gazetesi)
